खोलोक नप्, मान्नप्मि फुक्साम् सोमोरि

प्रेमचन्द्र कुलुङ
Latest posts by प्रेमचन्द्र कुलुङ (see all)

सोमोरि

सोमो + रि छुवाना ‘सोमोरि’ छुवे । ‘सोमो’ रिङ्बउआ तुःमा, ममा, नमा, राम्मा, हेम्मा खो मय । खेना ‘रि’ रिङ्बउआ साम्, फुक्साम्, लाम्, दोरि, दुम्, रिबो खो मय । खन्सा सोम्छाम् रियाम्दुपि छुःक खोलोक नप्, मान्नप्मि फुक्साम् सोमोरि पिकेः ।

सोमोरिचि नइ दो न सो मियेः, इस् दो मान्नप् होङिछयेः । येनाम् लो थोनाम्पि सोमोरिचि दोङुम्ताम् दो नखावा पियिचायेः । सानिवा तेसाम्नो दोक अङ्कचाङ् बेतितेः, मासितेः । खोरोलोइ सोमोरिचि दुमो उम् थेम्पाका थेम्पा दोम्चाम् सो छुनो । उम् सुनेइछा तोत्तो ङाङ् दाम् सो पिम् छुवे । मारोदो केइ सोमोरिआङ् मासिखातेः ।

केइआ तेल् तेल्तो खोलोक सोमोरिचि रेपुम्थम्क तुवे । खोरोलोइ मोलु, खारुतोक्, सितोखोउ, बाल्मे, थाम्सुबोम्, पोयोमे / वायोमे, याफुमोङ् तङ्क सोमोरिचि दोङुम्चायाम्क तुवे । अङ्क सोमोरिचि दोङाम् लो खोलोक नखावा बाने । दोङाम्नो दो निउपि मान्तुप् सोमोचि होङिछयेः ।

मोलु लो सितोखोउ दिबुमि तुवा । बाल्मे, थाम्सुबोम्, पोयोमे / वायोमे, याफुमोङ्चि खचि जि लोक चम्मे तुवा । अङ्क सोमोरिचा छिर्मा जि, दिबु जि, खाप्चि जि, छेबे जि, चासुम् जि खोलोक जिचा बुबासेःक तुवे । खन्सा केइआ खोलोक जिआ बुबासिचाइनु, इ नखावा बान्चानु, सोमो हेम्चानु पिकेःना सोमोरिचि दोङुम्थम्क तुवे ।

मोलु

मोलु दिबुरि सो पिकेः । मोलु दानाइ, हाकलाइ थोङा पिःम् हतात्तो छेताम्नो । खोरोलोइ ललदुम्आ दिबुमिचि लोलिस्चिकसा दिबुमि सुलमि मोलु सो ललदुम्आ लोलिस्सु पिकेः लो नये ।

सोम्छा लाइस्पि दिबुवा मतो रेपिचिक तुवि । खन्सा केइआ दिबुरि दोङुम्थम्क तुवे । सोगोपि दिबुवा दोङाम् लो दिबुरिम् पिकेना दोङाम् । खिम्पि दोङाम् लो मोलु पिकेना दोङाम् ।

दिबुरि – सोगो मोलु सो पिकेः । यिक्सिर्पि दोङाम् लो सोगो मोलु पिकेना दोङाम् । सोगोपि दिबुवा मयाम् लो दिबुरिम् पिकेना दपाम् । मोलु, सितोखोउ, बाल्मे, थाम्सुबोम्, पोयोमे / वायोमे, याफुमोङ् दोङाम् दो मङ्क सोगो पिकेः ।

खिम्पि बुसुम्योप लाम्लयोप, चारिनिप यम्पनिप, सारुम्जे होप युम्चेर्पा होप, वोपोसो होप बोल्दोयो होप, खुवोयो होप मरियो होप पिकेना दम् छुवे । खेना सोगोपि दिबुयो होप सुलयो होप, बुसुम्यो होप लाम्लपा होप, साप्दोखा लेइप, हुलेइखा लेइप, सामुल्दो होप, मुल्दोयो होप, साखिल्मि होप, साहाल्मि होप पिकेना दम् छुवे ।

मोलु दोङाम् लो इ सोमोरि नइ हो खोलोक नखावा बाने । दिबुवा मयाम् दो दिबुवाआ सो थातेः । दाम्रो, योउ, सिछो, सिङ् लुङ्पिका रापेः । मान्नप्, नाचुर्मि नाहाइमि, रुबुसि जेजेवा, तुवोमि, रोचोवाचि सो मेक्सा तलचि, हेप्सचि । दिबुरिम् सोगोपि दाम् पियाम् ।

मोलु दिबुमि तुवा । दुवाङ् दःता हो खोलोक सेःतु । दिबु लन्चास् साम्मि दलाकप्का उम् वायोछा तियोछा सितोखोउ मयुक्स्ना पारुपाम् गोछि छुवाना तुवा ।

सितोखोउ

केछे फप्दुपु छेस्काम्पिक तोङेर्बुआ खोटाङ रिप्दोपुक खाल्मे थःना सुर् खम्चि । खन्तोलो खाल्मेम् लाइस्पिक तोपाला सो उम् छा वात्छा तुवा । खङ्कसा सो उम् मा कल्थना छेम्सिपि कुलु रिदुम्पिङ् तुवा । खङ्क सुतोओतो मःपा, दिबुवा रोपा लत्ता ।

मोलुआ सितोखोउ दःतु । खङ्कप्का दिबुवापि खाताक सितोखोउ खिम् मान्आत्ता । खिम् मान्आत्ताकप्का उम् खिम्पिका लाम्तो खाइचि लो कोङ्खो बेज पुइतो लुबम्पि छिप्चि ।

खन्पि सितोखोउआ खोलोक दिबुसा नोङ्दित्ना तुवाचाक छिप्चि । खेना ‘आन् उरोहोइ अन्पि तुचाये, दव खिम् आत्तेः के’ लचि लो ‘कोःङ्ने हन् आत्तोःनो के, आन्नि आताखात्निव । अङ्क दिबुसा खायानुम्ना आताखात्निव’ लःतिङ्चि । आइ मान्दुर्चिकप्का तोङेर्बुस् खिम् आत्ता ।

खोरोना मोलुआ सितोखोउ दत्कप्का सोमोरि लिन्चि । खन्सा केइआ दोङुम्लातुम्क तुवे । सितोखोउ कोङ्खो बेजपि दाम् पियाम् ।

बाल्मे

बाल्मे इनिम्बाक सिलिचोङ् गाउँपालिका २, बाला, सङ्खुवासभापिक युङ्थु मेवाहाङ्मि तेदुछाम् तुवा । बाल्मे सिकिमे तुवाकसा सिर्डाडापि दोरिम्मा दोक्खिम्मा मना दो बतो तुवा । खन्तोलो सितोखोउ सो दिबुमि हो दिबुवा मतो तुवातित् लो बाल्मे लो तुपा । खेना खचि सानिवा बात्चिना वाये मि ल ।

सितोखोउआ सा खाइना मेवाहाङ्मि छा बाल्मे तुम्खास् खात्चा । खन्सा केइआ मेवाहाङ्चि ‘साःम्’ पिकेःना छेताम् ।

नेतोक ढुङ्गेप्तो देप्सिवा लुःथेम्पि काउ ताम्चिक तुवे । मङ्कम् दोक्छापि ओरोक्का साम्फोछापि बाल्मे उम् बुम्चिका छाम् लदोङा, वास् लदोङाक तुवा । खङ्कये बाल्मे सो सितोखोउआ दःत्खि हो थाम्खि ।

खेना लाइस्पि नुक पिखुवा योउ मुदोङ्मा खोप्पु वन्नु । मङ्कला सङ्खुवा योउमि आचेखा खोजे वन्नु । खोजेला अलुबा दुवारि वन्नु । मङ्कला कलुवा छेवापुइ वन्नु । मङ्कला सिकिदिम्मि मेक्साका दोक्खम् दोपि दो बतो तुवा । मङ्कला ताम्ङोला खाता । मन्ला सोङ्खोवा बोलोङ्गा बोङ्ना खोक्चिप् बाना । खोक्चिप्ला सोङ्लाहा वन्नु । सोङ्लाहाला लुङ्सोङ् खाता । मङ्कला दियो खाता । दियोला धाप धर्मशाला खाता । मङ्कला दल्ले बतासे खाता । मन्ला केनाबो खाता । केनाबोला कोङ्खो बेज दुवारि वन्नु । कोङ्खो बेज इनिम्बाक सोलुखुम्बु, महाकुलुङ् गाउँपालिकापि तात्ते ।

बाल्मे लो सितोखोउ कोङ्खोपि तुवा । दोस्पि अलुबा दुवारिपि सो तुवा । खन्सा बाल्मे अलुबा दुवारिपि दाम् पियाःम् ।

थाम्सुबोम्

थाम्सुबोम् जिप्लोस्मे तुवा । थाम्सुबोम् छिर्मारिम् सो पिकेः । खोलोक उम् जिलोक तुवाकसा बोक्सुवार्मि दाम्रोपि मिचा खोआ किल्युक्स्चिक तुवा । मन्ला उल्पो थिम्रा फप्आ छेलाम् मतित् लो मिम्छा लहइ मतो छाम् लचाकयेन्खिना खसा सो दुइयु । आसे, उये पिक्तो तइ ल लोने थाम्सुबोम्आ उम् छुःम्वा थिम्रा फप् इःयु । कोःङ् अन्ला लतोः दो आम् छिर्मा जि, चासुम् जि बुबासोःना रुबुसि जेजेवा, नाचुर्मि नाहाइमि, मुलिमि तायामिप्का सो दुबाइयान् लअ ।

खिक्का थिम्रा फप्आ दाम्रोपि खोआ किल्दित्चिक थाम्सुबोम् लातु । खुङ्कने थाम्सुबोम् दाम्रोला लत्ताक थिम्रा फप्आ तअ, खिक्का हार खाता खाता मास्खाता । थिम्राम् मिकुपिका एम्खान्चिना थाम्सुबोम् ने थिम्राम् जा युस्को दाचाम्पि वोःङ्खाताक आसाःसो तुम् मान्तःचि, मान्छेत्चि ।

खङ्कप्का थिम्राम् खिम्पि नखावा बाना, छिर्मा जि, चासुम् जि, खाप्चि जि, छेबे जि यिङाना खोलोक पःरा । रुबुसि, जेजेवा, नाचुर्मि नाहाइमि, मुलिमि तायामिप्का सो दुबाइचङा । सुतोसा, तोखोसा, दिबुसा सो पिचचि ।

खोरोलोये थिम्रा फप्आ थाम्सुबोम् ने मात्युक्स्क तुवा । खन्सा खोलोक पियुचोयोःचि सो सुस्खियचि ङाङ्, कोःङ् ने मुक्सा मोयोनो मिनाहो थाम्सुबोम्मि छुलि काता । खेना इक्लेइने नाइसाना चासुम्पि छिर्म् ने मिस्मि लोङ्कासाआ तेम्युक्सु । खङ्क खोःङ्ना थिम्राम् तोमा बुरा, हुका, छुलि दाप्सु ।  

खिक्काये थाम्सुबोम्आ लाइस्पि पिकाक रिङ् थिम्राआ मिन्खि । खोरोलोये थिम्राम् तोमाप्का दुमोङ् उम् गोङ् इसाक थाम्सुबोम् मन्ला हेम्खान्चि । खन्सा खिम्पि दुमो छुलि काइम्चाम् छुनो, जि पेर्खाते लयचि ।

खन्सा छाप्कुदोम छामायोम, छिर्मारिम, चासुम्रिम, सुनलिम नाम्नलिम, रिसिलिम ताकलिम, ङायिलिम पुसिलिम पिकेना दोङाम्क तुवे । थिम्राआ थाम्सुबोम् चम्मे पिकेःना रेपुम्चायाम्क तुवे । थाम्सुबोम् कोङ्खो बेज दुवारिपि दाम् पियाम् ।

पोयोमे

पोयोमेम् तेल् इनिम्बाक भोजपुरपिक बोया तुवा । खङ्क तेल् लाइस्पि पोयो तेल्, वायो तेल् तुवा । खन्साङ् केइआ हेप्आ पोयोमे सो पिकेः, हेप्आ वायोमे सो पिकेः । पोयोमेम् चार् वाफोक्सा पियेप्सा सो पिकेः । पोयोमे पोयोरिम किलिरिम, वाफोक्साम पियेप्साम पिकेना दपाःम्क तुवे । पोयोमे वाफोक्सा पियेप्सा पोयो तेल्पि दाम् पयाम् ।

याफुमोङ्

मेवाहाङ्मि छा याफुचाप् इनिम्बाक सङ्खुवासभा, सिलिचोङ् गाउँपालिकाम् याफु तेल्पि तुवा । याफुचाप् याफुमोङ् पिकेःना छेताम् । याफुमोङ् याफु तोङ्‍म याप्दोवा तोङ्‍म छिलुम्दु तोङ्‍म दिलुम्दु तोङ्‍म यिङ्खे बागुवा तोङ्‍म तामावा रिङ्मुवा पिक्तो दपाम्क तुवे । याफुमोङ् आप्सुवा योवानापि दाम् पियाम् ।

4 2 votes
Article Rating

आना दाइ मिने, छाप्व ...

0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments